12 oznak, że twój kod potrzebuje refaktoryzacji

Nieustannie rozwijające się pod kątem funkcjonalności frameworki ułatwiają odczuwalnie tworzenie nowych aplikacji. Należy mieć tu jednak na uwadze, iż sytuacja ta wygląda nieco inaczej w przypadku istniejących już rozwiązań. Wdrażane globalnie aktualizacje frameworków nie powinny zaburzyć funkcjonalności opracowanych już aplikacji, ale aby móc w pełni skorzystać z zaimplementowanych zmian, trzeba zrobić refaktoring własnego kodu. Na czym dokładnie polega refaktoryzacja kodu? W jakich sytuacjach jest potrzebna i jak rozpoznać oznaki, które na to wskazują? Jak refaktoryzować kod? Czy warto to zlecić zewnętrznej firmie? Na wszystkie te pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Czym jest refaktoryzacja kodu?

Zdawać by się mogło, iż implementowanie zmian w kodzie, które nie wnoszą absolutnie żadnych nowych funkcji w aplikacji, to zupełna strata pieniędzy. Po co zatem tracić cenny czas developerów na ulepszenie struktury kodu poprzez refaktoryzację? Aby móc odpowiedzieć na to pytanie trzeba wpierw zastanowić się nad celem refaktoringu. Wszystkie działania i zmiany, które są podejmowane w ramach refaktoryzacji kodu skupiają się przede wszystkim wokół optymalizacji wydajności systemu oraz poprawy jakości i czytelności. Elementy aplikacji modyfikowane są tak, aby wpasować się w aktualnie przyjęte standardy i wzorce. Dzięki profesjonalnej i kompleksowej refaktoryzacji kodu źródłowego aplikacji można odczuwalnie poprawić jej wydajność, a do tego ułatwić też wprowadzanie przyszłych zmian. Po części wyjaśnić można to na przykładzie znanej i ciepło przyjętej w środowisku developerskim reguły DRY (ang. Don’t Repeat Yourself). W myśl tej zasady podczas wytwarzania oprogramowania należy ograniczyć zarówno powtórzenia w samym kodzie, jak i też powtórzenia w formie czynności podejmowanych przez programistów. 

Jak dobrze refaktoryzować kod aplikacji i dlaczego warto to zrobić?

Mając na uwadze, iż przy nawet stosunkowo niewielkich projektach może pracować potencjalnie nawet kilkudziesięciu developerów, łatwo zrozumieć można, dlaczego w kodzie aplikacji często pojawia się chaos. W teorii dzięki nowoczesnemu oprogramowaniu oraz platformom takim jak choćby Github wszystkie commitowane zmiany kodu można dokładnie prześledzić, ale w praktyce jest to z reguły dosyć czasochłonne. Jeżeli kod aplikacji jest regularnie aktualizowany i wzbogacany o nowe funkcjonalności, to warto pamiętać o korzyściach refaktoringu związanych z ulepszeniem struktury kodu. Wśród największych zalet profesjonalnej refaktoryzacji kodu wymienić trzeba:

• możliwość łatwiejszej rozbudowy systemu w przyszłości,
• mniejszą liczbę błędów,
• wyższy poziom zadowolenia użytkowników,
• lepszą wydajność aplikacji po stronie backendu,
• niższe koszty utrzymania przy rozwiązaniach hostowanych za pośrednictwem AWS, OHV itp.

Jeżeli zastanawiasz się jak dobrze refaktoryzować kod, to koniecznie pamiętaj o zasadzie pojedynczej odpowiedzialności SRP (ang. Single Responsibility Principle). W myśl tej reguły każda z tworzonych klas lub metod powinna istnieć tylko i wyłącznie z jednego powodu.

Jak rozpoznać wymagający refaktoryzacji kod? – Checklista 12 oznak

Jeżeli zastanawiasz się, czy twój kod potrzebuje refaktoryzacji, to doskonale trafiłeś. Wszystkie wspomniane niżej oznaki zebraliśmy w formie praktycznej checklisty. Jeśli odpowiesz przecząco na większość z naszych pytań, to koniecznie zastanów się nad nieco bardziej profesjonalnym i kompleksowym code-review.

1. Czy kod aplikacji cechuje się składną, spójną i przejrzystą strukturą i składnia?
2. Czy wszystkie klasy i metody w kodzie są używane przez aplikacje?
3. Czy stack technologiczny jest aktualny i dostatecznie wydajny?
4. Czy naprawienie błędów w aplikacji przebiega sprawnie i bezproblemowo?
5. Czy aplikacja działa płynnie oraz stabilnie?
6. Czy zaimplementowane wersje zależności i zewnętrznych bibliotek są aktualne i bezpieczne?
7. Czy aplikacja posiada aktualną, zrozumiałą i przejrzystą dokumentację?
8. Czy wraz z kodem powstały odpowiednie testy jednostkowe?
9. Czy struktura repozytorium jest przyjazna i klarowna dla nowych developerów?
10. Czy kod napisany jest zgodnie z przyjętymi w branży wzorcami, standardami, oraz zasadami?
11. Czy wydajność aplikacji jest zoptymalizowana pod kątem obecnej i docelowej liczby użytkowników?
12. Czy pozostawione przez developerów komentarze i adnotacje są jakkolwiek pomocne?

Czy opłaca się zlecić refaktoryzację kodu?

Małe i średnie przedsiębiorstwa bardzo często zmagają się z brakiem dostatecznej liczby programistów. W praktyce objawia się to przeważnie tym, iż w codziennym natłoku codziennych spraw zespoły IT skupiają się głównie na naprawianiu błędów i dodawaniu usprawnień. Zamiast męczyć się z wdrażaniem nowych funkcjonalności na starej i pogmatwanej wersji aplikacji, zdecydowanie bardziej opłaca się zlecić kompleksowy refaktoring doświadczonym profesjonalistom. Aktualizowanie stacku technologicznego przebiega znacznie sprawniej dzięki profesjonalnej refaktoryzacji kodu bez względu na wielkość projektu. Specjalizujący się w audytowaniu projektów IT developerzy są w stanie zoptymalizować wydajność aplikacji pod kątem indywidualnie zdefiniowanych wymagań oraz planów rozwojowych. Z tego też powodu, usługi takie jak profesjonalny audyt IT cieszą się największą popularnością wśród firm z segmentu SMB.

Ulepszenie struktury kodu – Podsumowanie

Profesjonalny i kompleksowy refaktoring to świetny sposób na przygotowanie starej aplikacji do wprowadzania nowych zmian lub funkcjonalności. Dzięki refaktoryzacji można stosunkowo łatwo ulepszyć strukturę kodu źródłowego i tym samym usprawnić znacznie przyszłe aktualizacje czy modyfikacje. Należy tu jednak pamiętać, iż refaktoryzacja kodu dotyczy jedynie procesów w ramach rozwoju oprogramowania, które podnoszą jego jakość i wydajność, a nie funkcjonalność. Oczywiście zarówno w przypadku samodzielnie podejmowanych działań, jak i profesjonalnych audytów zewnętrznych warto mieć na uwadze to, w jakim kierunku aplikacja ma się rozwijać.